اگر نگاهی به وضعیت یزد در مورد قاچاق کالا، ارز، مسائل و مشکلات نگاه کنیم باید برای حل آن توسط مسئولان به خاطر اهمیت موضوع اقدام های مناسب انجام شود.
یزد از استان های میانی ایران است که در چهار راه ارتباطی حمل و نقل جاده ای و ریلی کشور قرار دارد و جاده های آن از ترافیک بالایی برخوردار است.
روزانه حدود 300هزار دستگاه خودرو از جاده های آن عبور می کند.
به گفته دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان، عموم کالاهای وارداتی از هرمزگان و بخشی هم از سیستان و بلوچستان با عبور از یزد به استان های مرکزی و تهران منتقل می شود و حمل و نقل کالاهای قاچاق نیز به این ترتیب است.
احمد ترحمی افزود: استان یزد به دلیل تقید مردم آن به باورهای دینی و پایبندی به فرهنگ درستکاری، از جمله استان های نمونه ایران است و بازار آن از سلامت بالایی برخورداراست.
** یزد، استان بدون مراکز آشکار عرضه قاچاق یا ذخیره کالا
وی ادامه داد: به همین دلیل مردم آن حساسیت بالایی در رابطه با قاچاق کالا، فروش و سود ناشی از آن دارند و این عوامل باعث شد که در استان مراکز آشکار عرضه کالای قاچاق و یا محل ذخیره آن وجود نداشته باشد.
وی با بیان اینکه عرضه اجناس قاچاق فقط در برخی مغازه ها آنهم بصورت غیر آشکار صورت می پذیرد، گفت: البته عدم کیفیت کالای داخلی، فراوانی و ارزانی جنس قاچاق و یا سودآوری بالای آن باعث وسوسه و گاها ورود برخی بازاریان به خرید و فروش آن شد.
وی تاکید کرد: این افراد عموما کالای خود را از تهران یا استان های همجوار تامین می کنند که با توجه به موقعیت یزد در چهار راه ارتباطی از سالهای قبل چند مرکز انتظامی برای کنترل خودروهای عبوری در مبادی ورودی استان مستقر شد.
به گفته دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان در حال حاضر ایستگاه شهید مدنی مهریز در جاده کرمان - یزد، ایستگاه فراغه ابرکوه در جاده فارس - یزد، ایستگاه خاتم الانبیا خاتم در جاده کرمان - یزد- فارس فعال است.
ترحمی همچنین بیان کرد: ایستگاه ساغند اردکان در جاده یزد - طبس مجوز فعالیت از شورای امنیت ملی کشور دارد و در طول شبانه روز جهت مبارزه با مواد مخدر و کالای قاچاق فعال است .
به گفته وی به جز ایستگاه ساغند بقیه ایستگاه ها موضوعیت مبارزه با قاچاق کالا را دارند.
** ایست و بازرسی شهید مدنی مهریز
این ایستگاه یا به عبارتی پاسگاه در فاصله 30 کیلومتری یزد و سه کیلومتری شهر مهریز قرار دارد و فاصله آن تا شهر انار کرمان 125 کیلومتر است.
ایستگاه یادشده یکی از گلوگاه های مهم یزد و ایران در مسیر جنوب به شمال است که حدود 45 درصد کالاهای قاچاق شامل چای، لوازم خانگی ، لباس و منسوجات ، ریسیور ماهواره ، برنج ، قطعات، لوازم خودرو و موتورسیکلت و ... در آن کشف می شود.
به گفته ترحمی کشفیات این ایستگاه در چهار ماهه نخست سال 1397 افزون بر 136 میلیارد ریال است.
** ایست و بازرسی فراغه ابرکوه :
ایست و بازرسی فراغه در فاصله 165 کیلومتری شهر یزد و 25 کیلومتری شهر ابرکوه و 100 کیلومتری « ده بید» فارس و در مسیر عبوری یزد به فارس و اصفهان واقع است .
حدود 10 درصد کالای قاچاق شامل برنج ، البسه و منسوجات ، لوازم خانگی ، پرندگان قاچاق و ... در این گلوگاه کشف می شود.
کشفیات این ایستگاه در چهار ماهه نخست سال جاری افزون بر551 میلیارد ریال است.
** ایست و بازرسی خاتم الانبیا خاتم:
این ایستگاه در فاصله 250 کیلومتری یزد و پنج کیلومتری شهر هرات مرکز شهرستان خاتم قرار دارد و یکی از مسیرهای عبور کالا از استان های جنوبی به فارس ، اصفهان و یزد است.
حدود 20 درصد کالای قاچاق شامل اسباب بازی، البسه و منسوجات ، رسیور ماهواره ، طلا و ... در این گلوگاه کشف و ضبط می شود و کشفیات آن در چهار ماهه امسال افزون بر 29 میلیارد ریال است.
** ایست و بازرسی ساغند اردکان
این ایستگاه در 140 کیلومتری یزد و 255 کیلومتری طبس قرار دارد که تا 85 کیلومتری طبس و 95 کیلومتری یزد حوزه تحت ماموریت این ایستگاه است.
حدود پنج درصد کالای قاچاق شامل البسه، منسوجات ، لوازم خانگی ، انواع بلور، برنج ، چای و ... در این گلوگاه کشف و ضبط می شود.
به گفته دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان عمده ترین کالاهای قاچاق عبوری از محور جنوب به مرکز کشور از طریق ترانزیت به کالاهای تجمیعی مسافری،حمل و نقل ... انتقال داده می شود.
ترحمی اظهار داشت: کالاهای قاچاق وارده به استان که مورد مصرف قرار می گیرد از طریق اتوبوس و جاسازی داخل کامیون و تریلی ها وارد می شود و جنبه مصرفی برای خانواده ها و بستگان و فامیل دارد و تعدادی افراد به صورت چترباز از طریق اتوبوس اقدام به قاچاق کالا می کنند.
کشفیات این ایستگاه به انضمام پاسگاه عقدا در چهار ماهه اول امسال افزون بر 10 میلیارد ریال است.
** معابر و مسیرهای ورود و خروج کالای قاچاق
مسیر ورودی کالای قاچاق از شمال به جنوب از سمت تهران ، اصفهان و کرمانشاه است که عمده کالاها در این مسیرها، مشروب و تجهیزات دریافت ماهواره است.
البته حجم وسیعی از نوع کالاها برای انتقال به استان های همجوار مانند کرمان است که به اصطلاح عبوری است.
مسیر ورودی از جنوب و جنوب شرقی کشور به شمال از سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان است که عمده کالاهای ورودی از این مسیرها برنج، پوشاک، کفش، پارچه و ... است.
بیشترین شیوه حمل اینگونه کالاها خصوصا پوشاک، کفش ، پارچه در قالب ترانزیت به صورت عبوری است، یزد بارانداز کالای قاچاق ترانزیتی نیست.
** موانع پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا
مهمترین مشکلی که در مسیر مبارزه با قاچاق کالا در یزد کاملا محسوس است، نواقص و کمبودهایی در ایست و بازرسی ها و گلوگاه های مستقر استان است که به اهم آن اشاره می شود:
** ایست و بازرسی فراغه ابرکوه
این ایست و بازرسی فقط مسیر خروجی استان را تحت پوشش قرار می دهد و مسیر ورودی از جلو ایستگاه عبور نمی کند.
300 متر قبل از ایستگاه دور برگردانی هست که خودروهای حامل کالای قاچاق به محض مشاهده مأمورین اقدام به دور زدن از آن محل می کنند.
سال گذشته ، جاده جدیدی به نام « جرقوئیه » احداث شد که خاتم و ابرکوه را مستقیما به اصفهان متصل می کند؛ با توجه به اینکه هیچگونه ایست و بازرسی فعالی در این مسیر وجود ندارد قاچاقچیان کالا تغییر مسیر می دهند و از طریق شهرستان های داراب ، نی ریز ، بوانات فارس و دو راهی سورمق اقلید کالای قاچاق بارگیری شده از بندرعباس را به یزد ، اصفهان و مشهد حمل می کنند.
به همین منظور تهیه و اجرای طرح اصلاح مسیر ورودی و خروجی و دوربرگردان ایستگاه به نحویکه که مأموران انتظامی بتوانند هم زمان هر دو مسیر را کنترل کنند، لازم و ضروری است.
همچنین انتقال ساختمان ایستگاه به ابتدای جاده جرقوئیه برای کنترل هرچه بیشتر و بهتر خودروهای ورودی و خروجی به استان از جمله راهکارهای موثر در مبارزه است که تاکنون به علت تامین نشدن هزینه ها، این امر محقق نشده است.
اما در سال 96 با طرح موضوع در کارگروه پیشگیری از قاچاق و بازدید معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان و تمام عوامل مرتبط مقرر شد با صرف کمترین هزینه ممکن برای استقرار موقت یگان در مسیر ورود به استان طبق طرح مد نظر نیروی انتظامی اقداماتی صورت پذیرد.
پس از تهیه نقشه اصلاحی و نقشه های لازم از طرف راهداری و حمل و نقل جاده ای استان تاکنون تأمین اعتبار آن هم به نحو مطلوب محقق نشده است.
** پاسگاه عقدا شهرستان اردکان – نایین
در پاسگاه عقدا به علت نبود وجود لاین کمکی، خودروهای ورودی به استان از سمت استان های شمالی و شمال غرب کشور کنترل نمی شود .
این موضوع در سال92 به کمیسیون استان منعکس و در دستور کار جلسه اصلی کمیسیون قرار گرفت که هنوز اعتباری جهت احداث لاین، تخصیص داده نشده است.
با این وجود پلیس اداره مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان با استقرار یک دستگاه کانکس در محل با حضور دائم در پاسگاه به کشفیات خوبی دست یافته است.
کشفیات این پاسگاه اغلب سوخت، تجهیزات دریافت از ماهواره و مشروبات الکلی است.
** ایستگاه شهید مدنی مهریز در جاده کرمان - یزد
این پاسگاه با وجود کشفیات چشمگیر فقط مسیر ورودی به استان را تحت پوشش قرار می دهد که وجود یک مسیر کمکی جهت کنترل خودروهای عازم در مسیر استان های جنوبی بسیار ضروری است.
همچنین به علت وجود مسیرهای فرعی و فرار قاچاقچیان و به نوعی دور زدن پاسگاه توسط متخلفان تغییر محل استقرار پاسگاه در دستور کار مسئولان قرار دارد که تحقق این امر نیازمند اعتبار لازم و کافی و پیگیری های مسئولان است.
** ایستگاه خاتم الانبیا خاتم در جاده کرمان - یزد - فارس
این پاسگاه مسیر ترانزیتی بندرعباس به سمت استان های فارس و اصفهان را پوشش می دهد به علت وجود مسیرهای فرعی در اطراف پاسگاه این امکان برای قاچاقچیان و افراد متخلف وجود دارد تا با تغییر مسیر و دور زدن پاسگاه کالاهای قاچاق را از این مسیر عبور دهند.
به همین دلیل لازم است محل استقرار پاسگاه جهت کنترل بهینه مسیرهای ورودی و خروجی اصلاح شود و برای این منظور زمین مناسبی در 20 کیلومتری شهر هرات به شهربابک جهت احداث ساختمان جدید اختصاص داده شد که فقط مراحل تسطیح انجام شده و اجرای کامل طرح منوط به تخصیص بودجه است.
به گفته ترحمی ساختمان فعلی پاسگاه،امانی است و علاوه بر موارد فوق در خصوص بهره برداری کامل از ظرفیت گلوگاه های چهار گانه در استان و صیانت از بهداشت عمومی جامعه، ایجاد و تقویت پست های قرنطینه نباتی و دامی در این گلوگاه ها حائز اهمیت است که بدون تخصیص اعتبار این امر میسر نخواهد شد.