کد خبر: ۸۳۵۴۱۵
تاریخ انتشار: ۱۲ فروردين ۱۳۹۹ - ۲۳:۵۰ 31 March 2020

تابناک رضوی: امروز دوازدهم فروردین است. چهل و دو سال قبل ، با هدایت امام عزیز، در کمتر از چندماه بعد از پیروزی ، انقلاب اسلامی ، مدل حکومتی اش در ایران را با رای قاطع مردم بدست آورد. جمهوری اسلامی نهالی بود نحیف و لاغر ، که به مدد الهی ،هدایت امام و همراهی مردم شریف و همدل، از میان توطئه های مستمر دشمن ، روز به روز قوی شد. فکر میکنم چهل سال زمان خوبی است که دیگر بشود از رابطه جمهوری اسلامی و هنر معماری سخن گفت. جمهوری اسلامی در بحبوحه مشکلات ،تلاش کرد با کمترین عدول از منش خاص خودش ، ساختار متناسب نیازهایش را بسازد.

باید پذیرفت که درمیان هنرها سخت ترین هنر در تعامل با سیاست، معماری است. درنظامهای سیاسی رابطه بین حاکمیت و معماری معمولا بعد از استقرار کامل حاکمیت اتفاق می افتد. تخت جمشید 22سال بعد از تاسیس امپراتوری هخامنشی ، نقش جهان در پانزدهین سال سلطنت شاه عباس و مسجدگوهرشاد در چهاردهمین سال سلطنت شاهرخ تیموری رخ داده است. 

درهم پیچیدن نظام شاهنشاهی ، و شکل گرفتن نظام مردمسالار ، باعث شد تا تمرکز گرایی قدرت به توزیع قدرت تغییر پارادایم دهد. همین تغییر باعث شد تا شاهد معماری قدرتمند و پرابهت مانند میدان آزادی تهران  دیگر نباشیم. اما نمی توان کم توجهی به معماری را با این دلیل توجیه کرد. امروزه هیچکدام از نهادهای سیاسی مانند قوای سه گانه ، مجمع تشخیص  و سفارتخانه های ایران ، مرقد بنیانگزار کبیر انقلاب اسلامی و حتی مصلای تهران صاحب معماری متناسبی با مفهوم انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی نیستند. در بهترین حالت برخی ازاین بناها را می توان بناهای مدرن یا پست مدرن متوسط یا خوب نامید.

تاکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر نقش ویژه معماری در سبک زندگی ایرانی اسلامی هم تاثیری در استفاده جمهوری اسلامی از زبان معماری نداشته است. اما اقتضای زمانه ما ، و انقلابی که به قول میشل فوکو ، خدا را مجددا در تاریخ بشر ثبت نام کرد ، این مقدار بی توجهی نیست. شاید بهتر است گفته شود این بی توجهی دو سویه بوده است هم ازناحیه معماران و هم از ناحیه جمهوری اسلامی.

جای تاسف دارد که حتی برخی از بناهای مهم دولتی که می توانستند در منظر شهری جریان ساز باشند به خاطر کوته نگری مدیران میانی ، به دامن معماری بازاری و نما رمی و ....غلطیده اند و اندک بناهای خوبی که در برخی کلانشهرها ساخته شدند نتوانستند جریان معماری بسازند .

این در حالی است که امروزه جمهوری اسلامی حضور موفق و پررنگی در سینما، انیمیشن، گرافیک ، موسیقی و کارتون در سطح بین المللی دارد. و این نشان داده که این ظرفیت در هنر وجود دارد که سفیر مناسبی برای انقلاب اسلامی باشد. امروزه ایران یکی از قطبها و صاحبان سبک در این  هنرها ست و دنیا به محصولات هنری ایران در این زمینه ها با دقت می نگرد. یوسف پیامبر، مختارنامه ، فیلشاه ، آثار دو مسعود برجسته گرافیک ایران ،  نجابتی و شجاعی و شاگردانشان، آثار بزرگان موسیقی مانند انتظامی و لطفی ، حضور پرشمار کارتونیست های ایرانی در جریان بین المللی کارتون در دنیا ، نشان از این ادعا  دارد.

اما به معماری که میرسیم گویی سکوت حکمفرماست...

فقدان نظام مستقل معماری ، و جایگاه مناسب در هیات دولت ، دو نشانه دیگر از عدم گفتگوی موفق بین جامعه معماری و حاکمیت است.این در حالی است که دولتهای غربی و شرقی و حتی دولتهای همسایه توانسته اند تاکنون در مقیاس معماری خلق اثر کنند. از میدان تیان آن من در پکن، تا ژرژپمپیدو در پاریس و حتی تا برج خلیفه دبی و برجهای دوقلوی پتروناس برخی از این نمونه ها هستند.که فارغ از نقدهای تخصصی سفارش حاکمیت هستند.

باردیگر با تبریک دوازدهم فروردین ؛ سالروز استقرار نظام جمهوری اسلامی امید می رود با توجه بیشتر به معماری ، 

سبک زندگی مردم و هم وطنان عزیز ، آسایش و آرامش بیشتری با معماری بهتر را بخواهد و به آن برسد، دولتمردان بگذارند بیان معماری متناسب انقلاب اسلامی در  ابنیه مهم تجلی یابد. دانشگاه ها اجازه بدهند تا به تربیت معمار در پارادایم انقلاب اسلامی فرصت داده شود . علاقه مندان انقلاب اسلامی نیز بتوانند پاسخی درخور در زمینه معماری انقلاب اسلامی دریافت دارند.

محمدهادی عرفان. موسس مرکز مطالعات ش.م.ا(شهرسازی و معماری ایرانی اسلامی)12/1/1399

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار