واقعیت این است که بیماری همه گیر کرونا برای همیشه ادامه نخواهد داشت، حتی اگر گاهی اینگونه تصور شود، اما خود ویروس احتمالاً باقی خواهد ماند. اما دنیای عادی جدید چگونه خواهد بود؟
به گزارش تابناک همدان، بعد از گذشت نیمی از سال و چندین نوع جدید کووید، مشخص شد که مفهوم “پس از همه گیری” نیاز به بررسی مجدد دارد. در ابتدا مشخص نیست که پایان یک بیماری همه گیر چگونه است – حتی دانشمندان در مورد اینکه کجا باید خط پایان را ترسیم کنند، اختلاف نظر دارند.
میتوانید به این واقعیت توجه داشته باشید که همهگیریها، طبیعتاً، به پایان نهایی میرسند. اما نه آنطور که شما فکر میکنید. ممکن است تصور کنید پاندمی به طور کامل از بین میرود، مانند یک سوئیچ بزرگ که به یکباره در سراسر جهان زده خواهد شد. اما پایان یک بیماری همه گیر ناگهانی، بزرگ یا منظم نیست. در واقع، کارشناسان اکنون بر این باورند که کووید همیشه با ما خواهد بود –، اما نه به شکل همه گیر؛ و این بیماری همه گیر از بعضی جهات زندگی ما را تحت تاثیر قرار خواهد داد، حتی پس از پایان آن.
اما سوال اینجاست که پایان همهگیری کووید واقعاً چگونه خواهد بود؟
چند راه برای پایان دادن به یک بیماری همه گیر وجود دارد. میتوان بیماری را بهطور کامل ریشهکن کرد، بطوریکه موارد ابتلا به آن، در هر کجای دنیا، صفر باشد یعنی هرگز دوباره شیوع پیدا نکند. زمانی میتوانیم به ایمنی همگانی برسیم، که افراد کافی در یک منطقه خاص در برابر این بیماری مصون باشند که در این صورت درانجا ایمنی کامل بوجود میآید. (این همان چیزی است که در ایالات متحده در مورد سرخک اتفاق افتاد). یا اینکه بیماری میتواند بومی شود:یعنی در سطح پایه قابل انتظار به بیماریزایی خود ادامه میدهد، اما دیگر تهدیدی بزرگ برای سلامتی بیشتر افراد نیست.
با توجه به پژوهشهای فعلی، بهترین گزینه در مورد COVID، سناریوی دوم است. در یک نظرسنجی که Nature در ژانویه ۲۰۲۱ از بیش از ۱۰۰ ایمونولوژیست، ویروس شناس و محقق بیماریهای عفونی گرفت، تقریبا ۹۰ ٪ گفتند که فکر میکنند کرونا ویروس بومی خواهد شد. مصونیت همگانی بطور فزایندهای یک هدف غیرواقعیست، و ریشهکنی آن بعید است – در طول تاریخ ثبتشده، تنها دو بیماری ریشهکن شدهاند: آبله و یک ویروس احشام به نام طاعون گاوی. حتی طاعون هنوز ماندگار است.
مکنزی وایز، اپیدمیولوژیست در ولترز کلوور هلث، به CNET (خبرنامه سلامتی و تندرستی) میگوید: «زمانی که SARS-CoV-۲، ویروس عامل COVID-۱۹ برای اولین بار ظاهر شد، جدید و غیرمنتظره بود و به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت. پس این واقع بینانه است که فکر کنیم گردش ویروس SARS-CoV-۲ به طور ناگهانی به پایان نمیرسد.
خبر خوب: زندگی با یک بیماری بومی به طور قابل توجهی با زندگی در یک بیماری همه گیر متفاوت است. ویروس H۱N۱ که باعث همه گیری آنفولانزای اسپانیایی شد، بیش از ۵۰ میلیون نفر را از ۱۹۱۸ تا ۱۹۱۹ کشته است. اما واقعیت این است که این ویروس هرگز از بین نرفت — ذدر واقع جد ژنتیکی آنفولانزای فصلی است که هنوز هم هر سال در گردش است. اما آنفولانزا در حال حاضر منجر به مرگ و میر بسیار کمتری میشود و زندگی ما را به شیوهای قابل کنترل تری تحت تاثیر قرار میدهد.
دکتر رابرت جی. لاهیتا، مدیر مؤسسه بیماریهای خودایمنی و روماتیسمی در سنت جوزف میگوید: «اگر [کووید]بومی شود، شبیه آنفولانزا میشود». وی افزود: “هر سال در ایالات متحده سیل مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا یا کووید جدید و همچنین مرگ و میر ناشی از آنفولانزا وجود خواهد داشت. ”
ما یاد گرفتیم که در کنار آنفولانزا با انجام اقدامات احتیاطی و درمانی زندگی متعادلی داشته باشیم؛ و روزی میتوانیم همین کار را با SARS-CoV-۲ انجام دهیم. زندگی در یک دنیای آندمیک (بومی) پس از همه گیری چگونه است؟ اندمیک Endemic (بومی) [ اصطلاح پزشکی]به وجود دائمی بیماری یا عامل بیماری زا در یک منطقه جغرافیایی یا گروه جمعیتی در حد انتظار گفته میشود. مثلاً سرماخوردگی یک بیماری بومی است، زیرا همواره عدهای از مردم به آن دچارند.)
در زندگی با نسخه بومی کووید احتمالا اجبار زدن ماسک، فاصلهگذاری اجتماعی، الزام به در خانه ماندن، محدودیتهای سفر و سایر اقدامات کاهش دهنده در بیشتر مکانها دیده نمیشوند. لاهیتا میگوید تزریق واکسنهای کووید همچنان ضروری خواهند بود، احتمالاً هر سال مانند واکسن آنفولانزا. به ویژه تزریق انها برای افرادی که در برابر بیماریهای سخت آسیب پذیر هستند، مانند افراد دارای نقص ایمنی و افراد مسن، بسیار مهم خواهد بود. ممکن است الزامات دریافت واکسن نیز باقی بماند — برای مثال واکسنهای کووید میتوانند به فهرست ایمنسازیهایی بپیوندند که کودکان و نوجوانان برای حضور در مدرسه باید دریافت کنند. (تاکنون فقط کالیفرنیا و لوئیزیانا این مسیر را طی کرده اند.)
یکی از نشانههایی که مشخص میکند ما به بومی شدن رسیدهایم این است که بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر در سطح ثابتی باقی میماند، بطوریکه خدمات مراقبتهای بهداشتی میتوانند آن را پیشبینی و مدیریت کنند، و عموم مردم آن را یک خطر قابل قبول میدانند. همانند سایر بیماریهای بومی مانند آنفولانزا، تأثیر کووید بر افراد مختلف متفاوت خواهد بود. برای برخی از ما، فصل آنفولانزا چیز مهمی نیست. برای برخی دیگر، زمان خطرناک و ترسناکی است.
لاهیتا میگوید: “همیشه زیرمجموعهای از جمعیت وجود دارد که بسیار مضطرب و وسواسی میشوند. آن افراد به پوشیدن ماسک ادامه میدهند و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت میکنند و از حضور در بین گروهها و اجتماعات، رستورانها و تئاترها و ... اجتناب میکنند. ”
و به همین ترتیب، افراد زیادی همچنان وجود خواهند داشت که برای دریافت واکسن کووید تردید دارند. لاهیتا میگوید: «حتی زمانی که آندمیک شود و دیگر یک بیماری همهگیر نباشد، مردم همچنان در مورد عدم تزریق آنتیژن یا RNA پیامرسان برای محافظت از آنها بحث میکنند.
اما چگونه به آنجا میرسیم و چه زمانی؟
ویز توضیح میدهد که سناریوی ایدهآل برای بومیشدن این است که تعداد افراد کافی از ایمنی برخوردار شوند تا به میزان قابلتوجهی سطح انتقال دائم، بیماریهای شدید، بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر را کاهش دهند.
دو راه برای ایمنی در برابر کووید وجود دارد:
واکسن زدن یا بهبودی بعد از مبتلا شدن به کرونا. از بین این دو، به راحتی میتوان فهمید که چرا واکسیناسیون راه ایده آل است. ویز میگوید: «از آنجایی که واکسنهای کووید-۱۹ در پیشگیری از همه موارد فوق بسیار مؤثر هستند، ایمنی ناشی از واکسن تنها راه منطقی برای رسیدن به این هدف است. همانطور که در دو سال گذشته بارها و بارها دیدهایم، مبارزه با بیماری کووید غیرقابل پیشبینی است و میتواند عواقب کشندهای در افراد سالم داشته باشد.
ویز ادامه میدهد: “من خوشبین هستم که میتوانیم به نقطهای برسیم که کووید-۱۹ تهدیدی جدی برای اکثر مردم نباشد، اما به شدت به افراد بیشتری نیاز داریم تا برای واکسیناسیون اقدام کنند. ” بهطور دقیقتر، لاهیتا پیشبینی میکند که حداقل نرخ واکسیناسیون ۵۰ درصد عموم در اکثر کشورها برای بومی سازی ضروری است.
از آنجایی که واکسنها نقش مهمی در پایان دادن به همهگیری دارند، مقامات بهداشت عمومی سخت تلاش میکنند تا آنها را به دست همه برسانند. اما صنعت داروسازی آن را تسهیل نکرده است. Moderna و Pfizer که دو تا از مؤثرترین واکسنهای موجود علیه کووید-۱۹ هستند، از اشتراکگذاری فناوری mRNA خود با سایر شرکتها یا دانشمندان خودداری کردهاند. در همین حال، کشورهای پردرآمد به «احتکار» دوز واکسن متهم شدهاند و علیرغم درخواستهای سازمان بهداشت جهانی، به وعدههای خود مبنی بر اهدای کمکهای اضافی به کشورهای فقیرتر برای پر کردن این شکاف، عمل نکردهاند.
ویز توضیح میدهد که واکسینه نشدن آنها بر همه افراد تأثیر میگذارد: «مشکل این است که انتقال ویروس در بین افراد مستعد [واکسینه نشده]ادامه دارد، و ما نمیتوانیم پیشبینی کنیم که این افراد چگونه یا کجا ممکن است با یکدیگر یا حتی با افراد واکسینه شده تعامل داشته باشند.
هر چه ویروس بیشتر گسترش یابد، بیشتر به انواع جدیدی جهش مییابد، که هر یک از اینها قابلیت انتقال، کشندگی، یا مقاومت بیشتری در برابر واکسنهای فعلی دارند؛ و بر خلاف واکسنهای ساخت بشر، ویروسها مرز نمیشناسند.
با توجه به اینکه اکثریت جهان هنوز به طور کامل واکسینه نشده اند، پایان همه گیری هنوز برای بسیاری از کارشناسان بعید به نظر میرسد. لاهیتا میگوید: «در نهایت، من فکر میکنم که ویروس کنترل خواهد شد. اما ممکن است سالها طول بکشد تا این اتفاق بیفتد، زیرا تودههای واکسینه نشده وجود دارند»
توجه به این مهم ضروریست که بومی شدن در همه جا به یکباره اتفاق نمیافتد. بعضی جاها بسته به میزان واکسیناسیون و میزان ابتلا به بیماری زودتر به این مرحله میرسند.
اگر کروناویروس همچنان نامتناسبی پیشرفت داشته باشد، میتواند شبیه به مالاریا یا اچآیوی شود: همهگیری در کشورهای ثروتمندتر «پایان مییابد»، اما در کشورهای دیگر همچنان یک بیماری کشنده است. اگر اینطور باشد، سازمان بهداشت جهانی میتواند آن را به سطح پایینتری کاهش دهد. یک اپیدمی (مانند یک بیماری همه گیر، اما نه در سراسر جهان).
آیا COVID-۱۹ زندگی ما را برای همیشه تغییر داده است؟
حتی پس از پایان همهگیری، اثرات آن در سطح جامعه ممکن است به گونهای باقی بماند که هنوز نمیتوانیم آن را کاملاً پیشبینی کنیم. علاوه بر جان باختن میلیونها نفر، این بیماری همهگیر چالشها و اختلالاتی را در بخشهای مختلف زندگی بپجود اورد که منجر به بحرانهای سلامت روانی و آسیب جمعی شد و احتمالاً مدتها پس از پایان آن ادامه خواهد داشت.
اما میراث بلندمدت پاندمی COVID-۱۹ ممکن است کاملا منفی نباشد. همهگیریهای گذشته باعث ایجاد عادات جدیدی شده است که سلامتی را برای سالهای بعد بهبود میبخشد. به عنوان مثال، دربهای محافظ به عنوان راهی برای جلوگیری از مالاریا و سایر بیماریهای منتقله از طریق پشه رایج شدند. همهگیری ایدز استفاده از کاندوم را به یک شیوه رایج تبدیل کرد و اپیدمی سل باعث شد مردم از نوشیدن با فنجان و تف کردن در اماکن عمومی خودداری کنند. برخی از همهگیریها همچنین به پیشرفتهای گسترده در اقتصاد، آموزش، مسکن و بهداشت عمومی نیز منجر شدهاند.
اما آیا تغییرات مشابه اینچنینی پس از کووید رخ خواهد داد؟ در پژوهش «جهان پس از کووید» دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، ۵۷ دانشمند پیشبینیهایی را در مورد اینکه چگونه همهگیری کووید-۱۹ ممکن است جامعه را از جهت مثبت و منفی تغییر دهد، به اشتراک گذاشتند. پیشبینیهای مثبت آنها شامل همبستگی بیشتر، روابط اجتماعی جدید و تلاش بیشتر برای رسیدگی به نابرابریهای ساختاری جهان ما بود.
بسیاری از کارشناسان در مطالعه برکلی همچنین به استقبال از فناوری اشاره کردند که وقتی COVID-۱۹ ما را در خانه نشین کرد نقش بیسابقهای در زندگی ما بازی کرد. در طول همهگیری، نوآوریهای فناوری مانند واقعیت مجازی و کدهای QR جان تازهای به خود گرفتند، علاوه بر رشد انفجاری کار از راه دور و حفظ سلامت./ شفقنا