لفظ صنعت گاهی به معنای جامعه است و زمانی به مفهوم فناوری و نوآوری نزدیک است. به عبارت دیگر زمانی که می‌گوییم صنعت گردشگری گاهی منظورمان نوآوری در گردشگری است و گاهی نیز نیازهای جامعه در گردشگری را دنبال می‌کنیم.
به گزارش تابناک قم، درست است که برای هر چیزی نمی‌توان قیمت گذاشت و نگاه اقتصادی و منفعت طلبانه داشت. اما نباید از فرصت‌هایی که برای توسعه و رشد اقتصادی وجود دارد هم چشم پوشی کرد.
کاربردی‌سازی علوم انسانی و صنایع فرهنگی از آن دست موضوعاتی است که مخالفان و موافقان سرسخت و جدی دارد. برخی ارزش علوم انسانی اسلامی را بالا‌تر از نگاه اقتصادی دانسته و دوست ندارند، هرچه مربوط به فطرت انسان است دستمالی شده نگاه مادی باشد.
برخی دیگر نیز معتقدند باید با کاربردی کردن ارزش‌های اقتصادی علوم انسانی بستر رشد و توسعه این علوم را در میان قلوب مردم به ویژه جوانان باز کرد. از این رو در گفت‌وگو با کار‌شناسان و متولیان حوزه کارآفرینی و خلاقیت علوم انسانی راه‌های کاربردی سازی علوم انسانی و صنایع فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است که ماحصل آن را در پی می‌آید:
سید محمد رضایی عضو هیأت علمی دانشگاه قم با بیان اینکه علاوه بر جایگاه علوم انسانی در حوزه خدمات در تولید و صنعت نیز علوم انسانی نقش زیر بنایی دارد، توضیح داد: در کشورهای پیشرفته دنیا ۸۰ درصد سرمایه گذاری در حوزه مدیریت است و آن‌ها سعی می‌کنند با تبلیغات روانی درست و ارایه خدمات حرفه‌ای مشتریان را جذب کنند.
وی افزود: این در حالی است که در کشور ما بیشتر توجه و سرمایه به تولید کالا معطوف می‌شود و به نقش روانی - خدماتی تولید اهمیتی داده نمی‌شود.
تبیین واژه کاربردی سازی علوم انسانی
این نظریه‌پرداز در حوزه کاربردی سازی علوم انسانی با تعریف و تبیین واژه صنعت توضیح داد: لفظ صنعت گاهی به معنای جامعه است و زمانی به مفهوم فناوری و نوآوری نزدیک است. به عبارت دیگر زمانی که می‌گوییم صنعت گردشگری گاهی منظورمان نوآوری در گردشگری است و گاهی نیز نیازهای جامعه در گردشگری را دنبال می‌کنیم.
استاد دانشگاه قم با تاکید بر اینکه در حوزه فناوری نقش علوم انسانی بیشتر ارایه خدمات است، گفت: اگر رویکرد درست و نوآورانه‌ای به علوم انسانی داشته باشیم، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که سهم علوم انسانی در تولید کالا و صنایع بسیار مهم و زیاد است و باید این رویکرد را تقویت و در سطح جامعه جاری کرد تا نظریه کاربردی شدن علوم انسانی معنا و مفهوم یابد.
رضایی، ایجاد نگاه «مهندسی» به علوم انسانی را باعث ارتقا و پویایی آن ارزیابی کرد و گفت: فناوران و مهندسان بهترین گزینه‌های مهندسی کردن علوم انسانی هستند و می‌توانند رشته‌های این علوم را کاربردی و پویا کنند.
این کار‌شناس حوزه خلاقیت و کارآفرینی با تاکید بر اینکه کاربردی سازی علوم انسانی باید در مبادی و مراجع علمی و دینی اتفاق بیفتد، اظهار داشت: کاربردی‌کردن علوم انسانی امری بسیار مهم و حساس است و تنها در مراکز حوزوی و در شهر علم و عالم پرور قم سرانجام می‌یابد.
رضایی بر ورود علما و اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی در اصلاح و ارتقای علوم انسانی اسلامی تاکید کرد و گفت: قم می‌تواند مهد و مرکز توسعه اقتصادی علوم انسانی و کاربردی کردن ارزش‌های دینی باشد.
وی کاربردی کردن علوم را از عوامل مهم لذت بردن از علوم دانست و افزود: اگر می‌خواهیم جوانان ما از مولفه‌های دینی و ارزشی لذت ببرند باید کاربرد‌ها و فواید اخروی و دنیوی آن را تا حد ممکن درک کنند.
کاربردی سازی یا تجاری‌سازی
رضا رحمتی عضو هیأت علمی پردیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه یک تعریف و تبیین درست از جایگاه و دسته بندی‌های مختلف علوم انسانی لازم است، ادامه داد: باید مشخص شود که نقش پارک علم و فناوری و مراکز رشد در علوم انسانی و تامین نیازهای بومی آن چقدر است تا بعد مشخص شود که علوم انسانی چگونه می‌تواند کاربردی و تجاری شود.
وی با طرح این پیشنهاد که تاسیس شبکه طراحی ملی و استانی علوم انسانی می‌تواند خلأها و کمبودهای آن را مشخص کند، افزود: اگر بتوانیم شرکت‌های دانش بنیان و نوع خدماتی را که می‌دهند تقویت و حمایت کنیم، می‌توانیم نیازهای اساسی کار‌شناسان علوم انسانی را تامین و کاربردی کنیم.
وی با طرح این سوال که هدف از راه‌اندازی پارک علم و فناوری در استان چیست، خاطرنشان ساخت: در حوزه علوم انسانی مساله‌ای که باید رعایت شود این است که تا چه حد به دنبال بومی‌سازی هستیم و تا چه حد واژه تجاری‌سازی برای علوم انسانی قابل تطبیق و استفاده است.
وی با انتقاد از به کارگیری واژه تجارت به علوم انسانی ادامه داد: تجاری سازی علوم انسانی یک نگاه تجربه گرایانه و آنگلوساکسونی به علوم انسانی است و نگاه درست و منصفانه‌ای نیست.
این استاد حوزه علوم انسانی افزود: دانشمندان حوزه علوم انسانی هنوز در بسیاری از مفاهیم علوم انسانی با هم توافق نظر ندارند. حالا چگونه می‌توان به این مفاهیم گسترده و متنوع نگاه تاجرانه نیز داشت؟ معاون دانشجویی - فرهنگی دانشگاه ادیان و مذاهب نیز با اشاره به اینکه دانشجویان سطح کار‌شناسی ارشد و دکترا این دانشگاه به دنبال پژوهش‌های کاربردی هستند، توضیح داد: این رویکرد سبب شده است که به دنبال همکاری و تعامل با شرکت‌های دانش بنیان مستقر در مراکز رشد و پارک‌ها باشیم.
محمد آقایا با تبیین مدل پروفسور «محمد یونس» که در آن به دنبال تجارت اجتماعی با درآمدزایی عام المنفعه را مطرح می‌کند، بیان داشت: در این مدل با ایجاد اشتغال و درآمدزایی در امور اجتماعی اهداف خیرخواهانه با رویکرد فناورانه دنبال می‌شود.
وی با بیان اینکه مراکزی چون پارک‌های علم و فناوری باید به دنبال اتحاد علوم فنی و علوم انسانی باشد، ادامه داد: دانشجویان رشته‌های دینی دانشگاه ادیان و مذاهب ذهنیتی خلاق و کاربردی به حوزه تخصصی خود دارند و می‌توانند در پویایی و رشد شرکت‌های دانش بنیان در مراکز رشد و پارک‌ها تاثیرگذار باشند.
ضرورت ورود بخش خصوصی به صنایع فرهنگی
محمدمهدی مهتدی یکی از کار‌شناسان حوزه علوم انسانی با بیان اینکه هنوز نقش و جایگاه علوم انسانی در جامعه تعیین نشده است، بیان داشت: اگر نقش علوم انسانی در جامعه مشخص و کاربردی بود و نگاه انتزاعی و مبهم به آن وجود نداشت، علوم انسانی نقش مهمی در فناوری و نوآوری جامعه ایفا می‌کرد.
وی با بیان اینکه اقتصاد خصوصی سبب حیات و معرفی صنعت و کالای یک کشور به کشورهای دیگر است، عنوان داشت: اگر در حوزه غنی و ارزشمند فرهنگی - سیاسی خود جایگاه بخش خصوصی را در نظر داشته باشیم و اجازه دهیم موسسات فرهنگی خودگردان و مستقل عمل کنند می‌توانیم ارزش‌های والای دینی - ملی خود را به دنیا معرفی کنیم.
این عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی قم با بیان اینکه در ابتدای خصوصی سازی مولفه‌های فرهنگی باید دولت حمایت‌های لازم را به منظور تامین هزینه‌های ناشی از نوپایی انجام دهد، گفت: برای کاربردی سازی علوم انسانی باید موسسات و مراکزی با نظارت همزمان مراکز علم و فناوری و با پشتوانه نهادهای حوزوی کانون‌های دانش و صنعت در علوم انسانی را تشکیل داد و پروژه‌های عملیاتی خوبی را برای آن تعریف کرد.
مهتدی با بیان اینکه نمی‌توان از نقش محوری حوزه علمیه قم و بزرگان و زعمای حوزوی در رشد و توسعه علوم اسلامی چشم پوشی کرد گفت: البته برخی از بزرگان حوزوی به هیچ عنوان دوست ندارند علوم اسلامی پیوست تجاری داشته باشد اما این دلیل نمی‌شود از ظرفیت‌های علوم انسانی در مولفه‌های اقتصادی و تجاری استفاده نکرد.
منبع: همشهری
