یک تالاب و چند قدم مانده به فاجعه ای بزرگ

تابناک گیلان -  تالاب انزلی ، این پهنه دریاگونه، زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی ، رویشگاه لاله ها و نیلوفران آبی تا مرداب شدن فاصله چندانی ندارد.

اتفاقات ناگواری از قبیل ورود فاضلاب انسانی گرفته تا صنعتی و بیمارستانی و سموم کشاورزی، زباله از مبل و صندلی گرفته تا عفونی و حجم بالایی از رسوبات خشکی و بی توجهی دست اندازی به حریم سالها است که تیغ بر شاهرگ حیات تالاب نهاده و هنوز کار جدی برای پیشگیری یا درمان صورت نگرفته است.


وضعیت تالاب انزلی از دید کارشناسان

تالاب انزلی با حدود 20 هزار هکتار وسعت متاثر از رخدادهای سه هزار و 610 کیلومتر مربع حوزه آبریز است.

رییس اداره حفاظت محیط زیست انزلی تاکید کرد : اصلی ترین دغدغه ما کاهش مشکلات حوزه آبریز تالاب و پیشگیری از بدتر شدن حال تالاب است.

اکبر میغی ، ورود پسابها ، پسماندها ، سموم و رسوبات را موجب وخامت حال تالاب و تکمیل سیستم تصفیه فاضلاب شهرهای مجاور را برای حفظ سلامت تالاب الزامی خواند.

میغی یادآور شد : یکی از تصفیه خانه های فاضلاب انزلی از 10 سال پیش مورد بهره برداری قرار گرفته و دیگری نیز 90 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

وی با اشاره به ورود سموم کشاورزی بعنوان یکی از نقاط خطر ، مدیریت آن را برای پیشگیری از آلوده شدن آبزیان مورد مصرف انسان الزامی خواند.

وی ابراز امیدواری کرد با اقدامات آبخیزداری در بالا دست شاهد کاهش فرسایش و ورود رسوبات به تالاب باشیم.

رییس اداره حفاظت محیط زیست انزلی با اشاره به این که چند شهرک صنعتی استان مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب شده اند ابراز امیدواری کرد که این امر در تمامی شهرکها انجام شود.
میغی در ادامه افزود : مشخص شدن حد و بستر تالاب از مسائل مهمی است که متولی آن وزارت نیرو است.

وی متذکر شد: باید متولیان امر اعم از وزارت نیرو ، سازمان آب منطقه ای ،منابع طبیعی ، مدیریت امور اراضی جهاد کشاورزی دست به دست هم دهند تا در حوزه تالاب شاهد کمترین تخریب و تعدی باشیم.

میغی در ادامه با اشاره به سه هزار و 610 کیلومتر مربع حوزه آبریز تالاب متذکر شد: هر اتفاقی در این حوزه بیفتد تالاب تحت تاثیر قرار می گیرد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست انزلی خاطرنشان کرد : احیای تالاب و حفاظت از آن نیازمند عزم استانی و ملی و همکاری همه مردم است.

میغی با اشاره به حجم بالای پسماندها و شیرابه های ورودی به تالاب نصب دستگاه زباله سوز را نیز برای پیشگیری از این امر ضروری خواند.

رییس اداره حفاظت محیط زیست انزلی با اشاره به اکوسیستم خاص شهرستان ، ارتفاع کم و بالا بودن آبهای زیر زمینی وجوه حساسیت محیط زیست انزلی را پیچیده و در صورت بی توجهی بحران را بسیار جدی تر از دریاچه ارومیه دانست.


بحران تالاب دغدغه جدی مردم و مسئولان

بحران تالاب انزلی یکی از مهمترین چالشهای زیست محیطی گیلان و احیای آن دغدغه اصلی مردم و مسئولان حفاظت از محیط زیست است.

هوشنگ اسماعیل نیا از اعضای سازمان مردم نهاد انجمن طرفداران توسعه انزلی در این باره گفت : تالاب شاهرگ حیاتی و بخش مهمی از هویت شهر ساحلی انزلی است.

وی خاطرنشان کرد : زندگی ما با تالاب گره خورده و اگر هر مشکلی برای تالاب پیش بیاید نه فقط شهر و مردمش دچار بحران می شوند بلکه کل منطقه آسیب می بیند.

وی آلودگی شدید ، تالاب خواری، شکار بی رویه و خشک شدن آبراهه ها را از مشکلات تالاب عنوان و خاطرنشان کرد : با وجود وعده ها و شعارها هنوز هیچ اقدام عملی برای احیای تالاب صورت نگرفته است.

اسماعیل نیا از مسئولان کشور خواست که مدیریتی علمی و عملیاتی ، افراد کارآمد و خبره و بودجه کافی برای احیای تالاب انزلی در نظر بگیرند.


لزوم سپردن کار به افراد کاردان و دلسوز

ناظران آگاه و کارشناسان تاکید می کنند احیای تالاب انزلی نیازمند مدیریتی دانش محور و مسئولانه است.

مشاور ارشد تیم کارشناسی جایکا در جلسه اخیر احیای تالاب انزلی متذکر شد : در برخی موارد فعالیت‌هایی که به طور مستقیم به حفاظت از تالاب انزلی مربوط است به‌تنهایی توسط برخی دستگاه‌ها و بدون وظیفه سازمانی و تخصص لازم در زمینه مورد نظر اجرایی شده و بدون اشتراک اطلاعات با ارگان‌های ذیربط و زیرکمیته‌های فنی مربوطه برنامه‌ریزی شده است.

توموئو آئوکی ، فعالیت‌های مذکور را خلاف اصل کمیته مدیریت تالاب انزلی عنوان و خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود در صورت لزوم اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان به عنوان دبیرخانه مدیریت تالاب انزلی هماهنگی با دستگاه‌های ذیربط را به عهده گرفته و رئیس کمیته به منظور جهت‌دهی مناسب با فعالیت‌ها ارتباط برقرار کند.

شرایط بحرانی تالاب انزلی به حدی است که حتی رییس جمهور و مقامهای بلندپایه کشور را نیز نگران کرده است.

استاندار گیلان اخیرا با بیان اینکه تالاب انزلی در فهرست تالاب های در خطر نابودی (مونترو) قرار دارد اظهار کرد : رییس جمهور، معاون اول و برخی از مقامهای کشوری در سفر به گیلان نسبت به وضعیت تالاب ابراز نگرانی کردند.

محمد علی نجفی خاطرنشان کرد : به منظور طرح مشکلات تالاب انزلی در حال رایزنی برای حضور در هیات دولت و ارائه گزارشی در خصوص پروژه هستیم.

اکنون همگان بر مشکلات تالاب انزلی که نه تنها محیط زیست طبیعی و انسانی گیلان بلکه دریای خزر را نیز تحت الشعاع خود قرار می دهد ، واقفند.

کارشناسان تکمیل شبکه ها و تصفیه خانه های فاضلاب، مدیریت زباله در استان به ویژه شهرهای حاشیه تالاب ، آبخیزداری در بالا دست ، فرهنگسازی در زمینه پیشگیری از دفع پسماند در رودخانه ها و تالاب و طبیعت، کنترل مصرف سموم را اصلی ترین اقدامات برای احیای تالاب انزلی می دانند.

بی شک اجرای این پروژه ها نیاز به اعتبارات کافی دارد اما در صورت عدم سپردن کار به افراد متخصص و کاردان و با تجربه و نظارت جدی بر عملکرد مجریان هر گونه هزینه کردی مصداق آب در هاون کوبیدن است.

بی توجهی و اهمال در احیای تالاب انزلی بحرانی جدی و پیچیده را در استان گیلان و منطقه به همراه خواهد داشت.

به گزارش خبرنگار ایرنا، تالاب انزلی با حدود 20 هزار هکتار مساحت و 380 هزار هکتار حوزه آبخیز، 24 متر پائین تر از سطح آب های آزاد در جنوب غربی سواحل دریای خزر در استان گیلان واقع شده است.

این تالاب شامل بخش های شرقی ، غربی ، مرکزی ، سلکه ، سرخانکل و سیاه کشیم است که از شرق به روستای پیر بازار ، از غرب به کپورچال و آبکنار ، از جنوب به صومعه سرا و قسمتی از شهرستان رشت محدود می‏شود.

تالاب انزلی محل تخم ریزی گونه های مهمی از آبزیان خزر و محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر و ذخیره گاه طبیعی بسیاری از گیاهان ارزشمند از جمله لاله تالابی و نیلوفر آبی است.

ورود انواع فاضلاب ها، رسوبات ورودی از رودخانه ها ، فقدان آبخیزداری مناسب ، برداشت بی رویه جنگل در بالادست و تصرفات اراضی تالابی ، برداشت بی رویه آب و ورود گیاهان مهاجم غیربومی همچون آزولا و سنبل آبی حیات تالاب انزلی را به خطر انداخته است.

احیای حوزه آبخیز تالاب با احداث تله های رسوبگیر ، ایجاد تالاب مصنوعی برای پایش طبیعی رسوبات و فلزات سنگین ، برداشت رسوبات ، نی زدایی و احیای آبراهه های دارای شرایط اضطراری از جمله برنامه های سازمان حفاظت محیط زیست برای مدیریت تالاب انزلی عنوان شده است.