شهر زیرزمینی پنهان در بخش «سامن» شهرستان ملایر, میراثی ۳۵۰۰ ساله از دوره اشکانیان است که اگر از آن مراقبت نشود ممکن است تا چند سال آینده پیش از آنکه مردم از آن بازدید کنند به طور کامل تخریب شود.
به گزارش تسنیم ، شهری زیرزمینی پنهان که در جنوب غربی شهرستان ملایر و در بخش سامن واقع شده است, از جمله آثار بی‌نظیر به جا مانده از دوران قبل از اشکانی است که ۳ هزار و ۵۰۰ سال قدمت دارد.
باستان‌شناسان هسته اولیه شهر را متعلق به قبل از دوره اشکانیان می‌دانند که در طول تاریخ به وسعت آن افزوده شده است.
در حال حاضر حدود ۲۵ اتاق این شهر کشف شده که در این اتاق‌ها تعداد زیادی اسکلت متعلق به دوره اشکانی وجود دارد که دست‌نخورده باقی مانده‌اند، همچنین در کنار اسکلتها هدایایی که در کنار قبور نیز گذاشته است.
به دلیل رطوبت زیاد بخش عظیمی از این مکان هنوز در دل سنگ‌ها پنهان باقی مانده و به نظر می‌رسد آنچه در حال حاضر از این مکان کشف شده تنها بخش کوچکی از شهر است، این مجموعه تاریخی در فروردین ماه سال ۸۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
در حال حاضر با اینکه چند سالی از کشف این اثر تاریخی می‌گذرد؛ اما نه تنها این شهر هنوز مرمت نشده، بلکه عواملی چون سیستم نامناسب فاضلاب شهر، تردد خودروهای سنگین در خیابان روی این شهر زیرزمینی و غیره بر این مجموعه تأثیر منفی گذاشته و سبب نگرانی شده است.
امکان بازید از این مکان در حال حاضر برای علاقمندان میسر نیست؛ اما امید است با عزم ملی این مکان که نمونه‌ای دیگر از عظمت تاریخ ایران است به یک قطب گردشگری مهم تبدیل شود.
خبرهای سامن باید به گوش جهانیان برسد
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه قسمتی از کندی روند کار در شهر زیرزمینی سامن ممکن است به دلیل مشکل بودجه باشد، گفت: به میزانی که آثاری نظیر دستکند ارزانفود و غیره مطرح هستند به این منطقه به طور توجه نمی‌شود و این در حالی است که غفلت بزرگی است اگر این بستر گردشگری نادیده گرفته شود.
احمد آریایی‌نژاد در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در ملایر، با بیان اینکه دوست داریم در این شهر خبرها از زیرزمین بیرون بیاید و حتی خبرهای این شهر به گوش جهانیان برسد، اظهار داشت: امیدواریم منطقه سامن در ملایر، استان همدان و کشور از این نعمت خدادادی بهره‌مند شوند؛ اما متأسفانه سرعت کار در این منطقه چشمگیر نیست.
وی افزود: قسمتی از این امر ممکن است به دلیل مشکل بودجه باشد؛ اما علاوه برآن به مقداری که آثاری نظیر دستکند ارزانفود و غیره مطرح هستند به این منطقه توجه ویژه نمی‌شود و باید قسمتی از کار به سرعت انجام و بازدیدها شروع شود.
آریایی‌نژاد با بیان اینکه پی‌گیر مشکلات شهر زیرزمینی هستیم، تاکید کرد: هم‌اکنون بعضی اشیای این شهر در موزه همدان نگهداری می‌شود که می خواهیم این اشیا برگردند و در خود شهر سامن یا در همان فضای شهر زیرزمینی نگهداری و یا در مجاورت شهر زیرزمینی موزه‌ای ایجاد شود تا از اشیا بازدید شود.
وی با اشاره به عبور ماشین‌های سنگین از این منطقه اظهار داشت: تا به حال به همین دلیل شهر زیرزمینی چندین بار ریزش داشته است.
آریایی‌نژاد تاکید کرد: اگر این مکان مشمول مرور زمان شود طبیعت خود را از دست می‌دهد و برای اثر بسیار خطرناک است. این اثر باید به طور ویژه دیده شده و اهمیت بیشتری به آن داده شود تا به تبع این اهمیت اعتبارات نیز جذب شوند.
اگر از شهر زیرزمینی سامن مراقبت نشود تا چند سال آینده به زباله‌دانی تبدیل می‌شود
پیشکسوت باستان شناسی ایران نیز با اشاره به قدمت بالای باستان شناسی ملایر گفت: مهمترین مسئله‌ای که کمتر مورد توجه بوده آثار باستانی تپه نوشیجان و دژ مادها و سکونتگاه زیرزمینی سامن است که باید به ثبت جهانی برسد.
این باستان شناس ایرانی به اهمیت زرتشت با قدمت بیش از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد در ادیان دیگر اشاره کرد و گفت: سکونتگاه زیرزمینی سامن نیز یکی از آثار مهم زیرزمینی دستکند است که باید به ثبت جهانی برسد.
وی تصریح کرد: ما باید به جای حفاریهای مکرر به دنبال حفظ آثار باستانی حفاری شده باشیم، و اگر از حفاریها و کاوشهای صورت گرفته مراقبت نشود، تا چند سال آینده به زباله‌دانی تبدیل می‌شود.
پروفسور رهبر با بیان اینکه خوشبختانه مسئولان به امر حفظ و مراقبت از آثار تاریخی کشور اهمیت می‌دهند، افزود: مسئولان باید آثار باستانی که در دنیا شهرت دارد و ارزش ایران و ایرانی را بالا می برد حفظ کنند.
پیشروی کار در شهر زیرزمینی همتی ملی می‌خواهد
شهردار شهر سامن نیز در این مورد با بیان اینکه پیشرفت و پیشروی شهر زیرزمینی سامن یک همت ملی می خواهد،گفت: مشکل این مکان در درجه اول کمبود اعتبارات است.
محمد‌‌رضا بشری با اشاره به اینکه مشکل دیگر شهر زیرزمینی قرار گرفتن در بستر اصلی شهر است، تصریح کرد: شهر زیرزمینی در یکی از شلوغ‌ترین و پرتراکم‌ترین قسمت‌های شهر سامن که منطقه سکونت مردم است قرار دارد و این امر سبب کندی کار شده است.
وی با بیان اینکه اقدامات خوبی در این قسمت صورت گرفته، اظهار داشت: پیشنهاد‌ها و قول‌های خوبی داده شده، اما تاکنون عملی نشده‌اند.
وی افزود: اگر شهر زیرزمینی در سامن راه بیفتند با توجه به کمبود آب و لطمات وارد شده به بخش کشاورزی به این دلیل، می‌تواند به توسعه شهر در حوزه گردشگری بسیار کمک کند.
بشری با بیان اینکه راه افتادن شهر زیرزمینی سامن می‌تواند به توسعه گردشگری در استان و حتی غرب کشور نیز کمک کند، تاکید کرد: در شهر سامن آثار تاریخی زیادی مانند امامزاده سام و هام، برج خانقلی، منطقه تپه مصلی که ثبت ملی و غیره را داریم و همچنین این شهر نقطه اتصال جنوب به غرب کشور است.
وی با اشاره به اینکه اگر طرح مشمول مرور زمان شود به طور حتم آسیب‌هایی به اثر وارد می‌شود، تصریح کرد: نیاز به تخصیص اعتبار است و باید فکر جدیدی کرد و طرح جدیدی داد.
بزرگترین مشکل شهر زیرزمینی کمبود اعتبارات است
نایب رئیس شورای شهر سامن نیز با بیان اینکه مشکل شهر زیرزمینی سامن کمبود بودجه است، گفت: بودجه‌ای هم که اختصاص پیدا می‌کند تنها به اندازه نگهداری اثر است که در فصل زمستان هزینه نگهداری بسیار بالاتر است.
رضا گل‌محمدی با بیان اینکه این اثر به ۲ الی ۳ هزار سال قبل می‌گردد، اظهار داشت: هم‌اکنون دستکند ارزانفود همدان پیشرفت فیزیکی‌اش ده‌ها برابر بیشتر از شهر زیرزمینی سامن است.
وی افزود: با توجه به مشکلات فاضلاب شهری سامن با مشکل نفوذ آب مواجه هستیم که اثر را پیش از بازدید مردم تخریب می‌کند.
گل‌محمدی با بیان اینکه هیئت‌های مختلفی از استانداری، فرماندار و .. از طرح بازدید کرده‌اند تصریح کرد: نماینده‌های شهرستان نیز در حال تلاش هستند؛ اما بودجه‌های اختصاص یافته کم است و تخصیص‌ها هم که صد درصدی نیست.
وی با اشاره به اینکه اگر کار ادامه پیدا کند مطمئنا این طرح بسیار گسترده تر است، افزود: سال گذشته در مسیر مسجد جامع شهر قسمتی از این شهر ریزش کرده که درستش کردیم ولی اگر همین‌گونه ادامه پیدا کند بر اثر تاثیر می‌گذارد.
گل‌محمدی با اشاره به اینکه این اثر حدود ۱۰ سال پیش پیدا شده است، گفت: پیشنهاد می‌کنیم مسیری را برای شروع بازدید مردم بازگشایی کنند که این امر هم می‌تواند به ادامه کار کمک کند و همچنین اثر نیز شناسانده می‌شود.
وی تاکید کرد: بسیاری از آثاری که در این شهر پیدا شده در موزه استان نگهداری می‌شوند که می‌توانیم فضایی را در خود شهر سامن به عنوان موزه برای نگهداری اشیا اختصاص دهیم.
نایب رئیس شورای شهر با تاکید بر اینکه این اثر بی‌نظیر بوده و وسعتش قابل تخمین نیست، اظهار داشت: این اثر به دلیل کم‌توجهی و مشکلات مالی در حال از بین رفتن است و به تزریق منابع مالی نیاز دارد و اگر در این نقطه هزینه شود بازخورد بسیار خوبی در پی دارد.
گل‌محمدی تصریح کرد: این اثر در آثار ملی ثبت شده است و امیدواریم به اندازه آثار ملی به آن اهمیت داده شود.
وی افزود: تاکنون نوید بازگشایی این اثر و بازدید آن به مردم داده شده؛ اما تا به امروز این اتفاق نیفتاده و تنها مسئولان از این شهر بازدید داشته‌اند.
