هریک از ماه‌های قمری به دلیل اهمیتی که نزد مسلمانان دارند، دارای آداب و اعمال مشترک و مخصوصی هستند. ماه صفر نیز که به آن «صفرالمظفر» هم می‌گویند از این امر مستثنا نیست.
هریک از ماه‌های قمری به دلیل اهمیتی که نزد مسلمانان دارند، دارای آداب و اعمال مشترک و مخصوصی هستند. ماه صفر نیز که به آن «صفرالمظفر» هم می‌گویند از این امر مستثنا نیست.
اول ماه صفر
در سال سی‌وهفتم [در این روز]جنگ صفین درگرفت و در این روز در سال ۶۱ به قولی سر مبارک حضرت سیدالشهدا را وارد دمشق کردند و بنی‌امیه آن روز را عید قرار دادند و آن روزی است که در آن غصّه‌ها تازه می‌شود؛ و در این روز و به قولى در روز سوم، در سال ۱۲۱ هجری زید بن على شهید شد.
اعمال مشترک اول هر ماه در ابتدای ماه صفر نیز قابل توجه است از جمله:
دعا
در زمان دیدن هلال خواندن دعای هلال وارد شده است. حداقل آن است که سه مرتبه بگوید: اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا.
بهترین دعای زمان رؤیت هلال، دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه است.
قرآن
خواندن هفت مرتبه سوره «حمد».
روزه
از أموری که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم علامه مجلسی در زادالمعاد می‌گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اول از دهه وسط ماه است.
نماز
شب اول ماه: دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره حمد سوره انعام را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.
روز اول ماه: خواندن نماز اول ماه که آن دو رکعت است، در رکعت اول بعد از حمد سی مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سی مرتبه سوره قدر بخواند و بعد از نماز صدقه‌ای در راه خدا بدهد، هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است.
اعمال مستحبی ماه صفر
درباره اعمال مستحبی که در ماه صفر ذکر شده، اهم آن‌ها خواندن دعا، تلاوت قرآن، اقامه نماز و روزه داری است.
دعای ویژه ماه صفر
دعای ویژه ماه صفر نیز از محدث بزرگ مرحوم «فیض کاشانی» نقل شده که مستحب است هر روز ۱۰ مرتبه قرائت شود، برای ایمنی از بلاها، دعای زیر هر روز خوانده شود:
یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ.ای سخت نیرو، و‌ای سختگیر!ای عزیز،ای عزیز،ای عزیز! خوارند از بزرگی‌ات همه خلقت. پس کفایت کن از من شرّ خلق خودت را،ای احسان بخش!ای نیکوکار!ای نعمت بخش!ای عطا دِه!ای که معبودی جز تو نیست! منزّهی تو! به راستی من از ظالمانم. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غمّ و همچنین نجات دهیم مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمّد و آل پاک و پاکیزه اش!
روز سوم ماه صفر
سید ابن طاووس از کتاب‌های اصحاب ما امامیه نقل کرده است: که در این روز خواندن دو رکعت نماز مستحب است که در رکعت اول سوره‌های «حَمد» و «اِنّا فَتَحنا» و در رکعت دوم سوره‌های «حَمد» و «توحید» خوانده و پس از سلام «صد مرتبه» صلوات و «صد مرتبه» «اللّٰهُمَّ الْعَنْ آلَ أَبِی سُفْیانَ» و «صد مرتبه» استغفار بگوید، آنگاه حاجت خود را بخواهد.
روز بیستم که روز اربعین و به قول شیخ مفید و شیخ طوسی، روز بازگشت خانواده حضرت حسین (علیه‌السلام) از شام به مدینه و روز ورود جابر بن عبدالله انصاری به کربلا برای زیارت امام حسین (علیه‌السلام) است و جابر نخستین زائر آن حضرت پس از شهادت ایشان است و زیارت حضرت سید الشهدا در این روز مستحب است.
۲۰ ماه صفر و اربعین سیدالشهدا (ع)
از حضرت عسگری (علیه‌السلام) روایت شده است که فرمودند: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: خواندن ۵۱ رکعت نماز‌های واجب و نافله در شب و روز، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن و در سجده پیشانی را بر خاک گذاشتن و بلند گفتن «بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ»؛ شیخ در کتاب «تهذیب» و «مصباح» «زیارت ویژه این روز» را از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است.
روز ۲۸ صفر
روز بیست‌وهشتم سال یازدهم روز وفات حضرت خاتم انبیا (صلوات‌الله‌علیه) است و روز وفات به اتّفاق همه علما روز دوشنبه بوده و هنگام وفات ۶۳ سال داشتند.
در ۴۰ سالگی مبعوث به رسالت شد، سیزده سال در شهر مکه مردم را به خداپرستی خواند، در سنّ ۵۳سالگی به مدینه هجرت کرد و در سال دهم هجری از دنیا رفت؛ غسل و حنوطش را امیرالمؤمنین عهده‌دار بود و پس از غسل و کفن بر بدن مطهّرش نماز خواند، سپس اصحاب دسته‌دسته آمدند و بدون امام بر آن حضرت نماز خواندند، آنگاه امیرمؤمنان آن حضرت را در حجره طاهره، در همان نقطه‌ای که از دنیا رفته بود دفن کرد.
روز ۳۰ صفر
سال دویست‌وسه و به قول شیخ طبرسی و ابن اثیر، شهادت حضرت رضا (علیه‌السلام) به سبب انگور زهرآلود واقع شد. در آن وقت سن مبارکش پنجاه و پنج سال بود و قبر شریفش در خانه حمید بن قحطبه در قریه سناباد در سرزمین طوس قرار گرفت که قبر هارون‌الرشید هم در آن خانه است.
اول ماه صفر
در سال سی‌وهفتم [در این روز]جنگ صفین درگرفت و در این روز در سال ۶۱ به قولی سر مبارک حضرت سیدالشهدا را وارد دمشق کردند و بنی‌امیه آن روز را عید قرار دادند و آن روزی است که در آن غصّه‌ها تازه می‌شود؛ و در این روز و به قولى در روز سوم، در سال ۱۲۱ هجری زید بن على شهید شد.
اعمال مشترک اول هر ماه در ابتدای ماه صفر نیز قابل توجه است از جمله:
دعا
در زمان دیدن هلال خواندن دعای هلال وارد شده است. حداقل آن است که سه مرتبه بگوید: اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا.
بهترین دعای زمان رؤیت هلال، دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه است.
قرآن
خواندن هفت مرتبه سوره «حمد».
روزه
از أموری که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم علامه مجلسی در زادالمعاد می‌گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اول از دهه وسط ماه است.
نماز
شب اول ماه: دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره حمد سوره انعام را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.
روز اول ماه: خواندن نماز اول ماه که آن دو رکعت است، در رکعت اول بعد از حمد سی مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سی مرتبه سوره قدر بخواند و بعد از نماز صدقه‌ای در راه خدا بدهد، هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است.
اعمال مستحبی ماه صفر
درباره اعمال مستحبی که در ماه صفر ذکر شده، اهم آن‌ها خواندن دعا، تلاوت قرآن، اقامه نماز و روزه داری است.
دعای ویژه ماه صفر
دعای ویژه ماه صفر نیز از محدث بزرگ مرحوم «فیض کاشانی» نقل شده که مستحب است هر روز ۱۰ مرتبه قرائت شود، برای ایمنی از بلاها، دعای زیر هر روز خوانده شود:
یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ.ای سخت نیرو، و‌ای سختگیر!ای عزیز،ای عزیز،ای عزیز! خوارند از بزرگی‌ات همه خلقت. پس کفایت کن از من شرّ خلق خودت را،ای احسان بخش!ای نیکوکار!ای نعمت بخش!ای عطا دِه!ای که معبودی جز تو نیست! منزّهی تو! به راستی من از ظالمانم. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غمّ و همچنین نجات دهیم مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمّد و آل پاک و پاکیزه اش!
روز سوم ماه صفر
سید ابن طاووس از کتاب‌های اصحاب ما امامیه نقل کرده است: که در این روز خواندن دو رکعت نماز مستحب است که در رکعت اول سوره‌های «حَمد» و «اِنّا فَتَحنا» و در رکعت دوم سوره‌های «حَمد» و «توحید» خوانده و پس از سلام «صد مرتبه» صلوات و «صد مرتبه» «اللّٰهُمَّ الْعَنْ آلَ أَبِی سُفْیانَ» و «صد مرتبه» استغفار بگوید، آنگاه حاجت خود را بخواهد.
روز بیستم که روز اربعین و به قول شیخ مفید و شیخ طوسی، روز بازگشت خانواده حضرت حسین (علیه‌السلام) از شام به مدینه و روز ورود جابر بن عبدالله انصاری به کربلا برای زیارت امام حسین (علیه‌السلام) است و جابر نخستین زائر آن حضرت پس از شهادت ایشان است و زیارت حضرت سید الشهدا در این روز مستحب است.
۲۰ ماه صفر و اربعین سیدالشهدا (ع)
از حضرت عسگری (علیه‌السلام) روایت شده است که فرمودند: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: خواندن ۵۱ رکعت نماز‌های واجب و نافله در شب و روز، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن و در سجده پیشانی را بر خاک گذاشتن و بلند گفتن «بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ»؛ شیخ در کتاب «تهذیب» و «مصباح» «زیارت ویژه این روز» را از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است.
روز ۲۸ صفر
روز بیست‌وهشتم سال یازدهم روز وفات حضرت خاتم انبیا (صلوات‌الله‌علیه) است و روز وفات به اتّفاق همه علما روز دوشنبه بوده و هنگام وفات ۶۳ سال داشتند.
در ۴۰ سالگی مبعوث به رسالت شد، سیزده سال در شهر مکه مردم را به خداپرستی خواند، در سنّ ۵۳سالگی به مدینه هجرت کرد و در سال دهم هجری از دنیا رفت؛ غسل و حنوطش را امیرالمؤمنین عهده‌دار بود و پس از غسل و کفن بر بدن مطهّرش نماز خواند، سپس اصحاب دسته‌دسته آمدند و بدون امام بر آن حضرت نماز خواندند، آنگاه امیرمؤمنان آن حضرت را در حجره طاهره، در همان نقطه‌ای که از دنیا رفته بود دفن کرد.
روز ۳۰ صفر
سال دویست‌وسه و به قول شیخ طبرسی و ابن اثیر، شهادت حضرت رضا (علیه‌السلام) به سبب انگور زهرآلود واقع شد. در آن وقت سن مبارکش پنجاه و پنج سال بود و قبر شریفش در خانه حمید بن قحطبه در قریه سناباد در سرزمین طوس قرار گرفت که قبر هارون‌الرشید هم در آن خانه است.
منبع: شفقنا
