در استان اردبیل سه بازارچه مرزی پارس آباد، گرمی و بیله سوار وجود دارد که فقط بازارچه بیله سوار در این استان فعال است.
بازارچه بیله سوار در شهرستان مرزی بیله سوارمغان واقع شده که فاصله گمرک بیله سوار از مرکزاستان اردبیل 165 کیلومتر است.
این
گمرک قدیمی ترین و یکی از دوگمرک مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان است.
قدمت این گمرک به بیش از 055 سال می رسد، در زمان اتحاد شوروی این گمرک
برای مدتی تعطیل ولی بعد از استقلال کشور جمهوری آذربایجان، این گمرک
دوباره فعال شد .
بازارچه بیله سوار نتوانسته آنگونه که باید فعال باشد.
با وجود اهداف بازارچه های مرزی شامل ایجاد اشتغال پایدار و تأمین
نیازمندی های اساسی ساکنان مناطق مرزی، کاهش مهاجرت مرزنشینان به شهرها و
نواحی داخلی کشور، برقراری
تسهیلات و امکانات رفاهی برای مناطق مرزی و
ساکنان آن مناطق، سامان دهی مبادلات غیر رسمی و کاهش قاچاق، در شرایط کنونی
بازارچه مرزی بیله سوار فقط توانسته تعدادی محدود کالا در بازارچه مرزی
خود عرضه کند .
البته کمال الدین پیرموذن در گفتگویی درباره مشکلات این
بازارچه گفت: از اوایل دهه 05 سه بازارچه گرمی، بیله سوار و پارس آباد در
استان اردبیل تاسیس شد که بعد از مدتی فقط بازارچه بیله سوار ثابت ماند.
متاسفانه با اینکه استان اردبیل فقط یک بازارچه مرزی دارد ولی این بازارچه هم نتوانسته انتظارات را برآورده کند .
وی
ادامه داد: بیشترین توریست در استان اردبیل توریست درمانی است، باید چاره
ای اندیشیده شود که این توریست ها بتوانند از بازارچه های مرزی نیز استفاده
کنند و گردش مالی بازارچه بیله سوار افزایش یابد .
همچنین پیش از این
علیرضا محمدی، مدیر گمرک شهرستان بیله سوار گفته بود که روزانه سه هزار
مسافر و گردشگر کشور آذربایجان از طریق مرز بیله سوار تردد کرده و وارد خاک
کشورمان می شوند. این افراد بیشتر با هدف معالجه بیماری
خود و خرید و فروش و تأمین مایحتاج خود تردد می کنند و سفر خود را انجام می دهند .
این
نماینده مجلس تصریح کرد: متاسفانه به دلیل ناهماهنگی ها و مشکلاتی که ما
با آذربایجان بر سر دریای خزر و میادین مشترک نفتی و گازی داریم، نتوانستیم
همکاری مطلوبی در بازارچه مرزی بیله سوار با هم داشته باشم .
وی با
تاکید بر اینکه اردبیل یکی از قط ب های توریستی کشور و حتی خاورمیانه است،
گفت: شرایط ویژه آب و هوایی این استان باعث شده که هر کسی که وارد این
استان می شود را شگفت زده کند، استان اردبیل پتانسیل خوبی در زمینه جذب
گردشگر
دارد، ولی امکانات استقرار این گردشگران در اردبیل بیش از پیش فراهم شود
تا بتوانیم از این طریق رونق بازارچه مرزی این استان را فراهم کنیم .
پیرموذن
با بیان اینکه مهمترین محصولات کشاورزی که امروز از بازارچه بیل ه سوار
صادر می شود سیب زمینی و سبزیجات است ولی در این میان اقلام شوینده، سیمان و
دارو حتی از سوی بازارچه بیله سوار به آذربایجان صادر م ی شود،
خوشبختانه صادرات از مرز آذربایجان و بازارچه بیله سوار صادر می شود تا اینکه وارد شود .
وی
خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین مشکلات خروج بازاریان و تجار از بیله سوار
به آذربایجان معضلاتی است که در زمینه صدور ویزا وجود دارد، هزینه صدور
ویزا بالاست و همچنین ارزش پول ما در مقایسه با ارزش پول آذربایجان بسیار
پایین است و همین امر سبب شده که این بازارچه مرزی رونق کمتری داشته باشد .
با
این وجود این بازار نتوانسته به جایگاه واقعی خود دست یابد. البته بازارچه
بیله سوار در کاهش قاچاق کالا بسیار موثر بوده است که در واقع یکی از
اهداف مهم ایجاد بازارچه های مرزی از بین بردن مبادی قاچاق کالا بود .
یکی
دیگر از مزایای مهم بازارچه های مرزی افزایش صادرات غیرنفتی است. صادرات
در هر کشور، امروز یکی از مهمترین منابع درآمد ارزی محسوب می شود، به
طوریکه در بعضی از کشورها که اقتصاد آنها فقط به یک محصول وابسته است،
مهمترین منبع ارزی و تحصیل ارز همانا انجام صادرات است.
از طرفی امروزه
صادرات در میان کشورها به فرآیند پیچیدهای تبدیل شده است که نیازمند اتخاذ
سیاست های بلندمدت و است که بتواند بازار خارجی را به صورت مداوم در دست
داشته باشد.
از این رو باید برای صادرات برنامه ریزی کرد و آینده نگری
لازم را در این خصوص داشت . آمار یک ماهه گمرک ایران نشان می دهد که،
میزان صادرات غیر نفتی ایران در این مدت به 35 میلیارد و 995 میلیون دلار
رسید. سهم بازارچه بیله سوار ازصادرات غیرنفتی دریک ماهه گذشته 3 میلیون
و985 هزار دلار به کشورهای خارجی به ویژه عراق و آذربایجان است.
اساسا
بازارچه های مرزی می توانند سهم مهمی در افزایش صادرات غیرنفتی داشته باشند
از این رو افزایش این راهکار توسعه اقتصادی باید در دستور کار قرار گیرد .
همچنین
یکی از اهداف ایجاد بازارچه های مرزی افزایش توان مرزنشینان است تا درگیر
فعالیت های اقتصادی شوند و از گرایش به سمت و سوی قاچاق کالا، سوخت و سایر
معضلات موجود درمرزها جلوگیری شود .
یکی از آسیب های جدی حجم بالای
قاچاق، بیکاری و از بین رفتن مشاغل در نقاط مرزی کشور است. همین عامل سبب
خالی شدن روستاهای و مناطق مرزی از سکنه خواهد شد.
با توجه به پتانسیل
بازارچه های مرزی می توان عکس این مسیر حرکت کرد و با رونق دادن به این
بازارها سبب مهاجرت معکوس مردم از نقاط مرکزی به نقاط مرزی شد.
وضعیت اشتغال در بازارچه بیله سوار رو به بهبود است ولی با نقطه مطلوب فاصله دارد.
به گفته پیرموذن اگر همکاری های دوجانبه ایران و آذربایجان در مرز بیله
سوار افزایش یابد می تواند ثمرات خوبی در ایجاد و توسعه اشتغال پایدار
داشته باشد.