مشاجره ١١ نامزد جمهوريخواه در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا بر سر توافق هسته‌اي
تابناک بوشهر: شمارش معكوس براي رييس‌جمهور چهل و چهارم آغاز شده است. نخستين رييس‌جمهور سياهپوست امريكا روز هشتم نوامبر سال ٢٠١٦ با انتخاب جانشين خود توسط امريكايي‌ها بايد اندك‌اندك جاي خود را به مردي از تبار جمهوريخواهان يا هم‌حزبي از طايفه دموكرات‌ها بدهد. جدال‌هاي انتخاباتي از هم‌اكنون امريكا را در آغوش گرفته است. جدال جمهوريخواهان با هم بيش از مشاجره دموكرات‌ها در سطح رسانه‌اي قرار گرفته است.
اعتماد در ادامه نوشت: شامگاه چهارشنبه امريكايي‌ها به مدت سه ساعت روبه روي تلويزيون‌هاي خود نشستند تا دوئل جمهوريخواهان را به شكل زنده تماشا كنند. سي‌ان‌ان ميزبان مناظره‌اي بود كه در آن جمهوريخواهان تمام تلاش خود را به كار گرفتند تا با توسل به ادبيات‌هاي متفاوت، مخالفت خود را با توافق هسته‌اي به دست آمده با ايران اعلام كنند. براي ناظران بين المللي اين مناظره، داغ‌ترين سوژه ايران بود و نسخه‌اي كه هركدام از كانديداها مي‌گويند در صورت راهيابي به كاخ سفيد براي برجام خواهند پيچيد. نگاهي به كليت اظهارنظرها نشان مي‌دهد در شرايطي كه پاسخ‌هاي برخي كانديداها نشان از ذكاوت ديپلماتيك آنها داشت برخي ديگر موضع‌گيري‌هايي داشتند كه نشان مي‌داد اطلاعات دقيق آنچناني از برجام و جزييات توافق فني و حقوقي به دست آمده با تهران ندارند.
نسخه‌هاي متفاوت جمهوريخواهان براي برجام
١١ نامزد برتر جمهوريخواهان در پنجاه و هشتمين انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده، ١١ ديدگاه و رويكرد متفاوت در قبال توافق هسته‌اي با تهران دارند. ابطال توافق با ايران، برخورد احتياط آميز با برجام و تحت نظر گرفتن اقدام‌هاي ايران سه راهكار متفاوتي بود كه از زبان ١١ هم حزبي در خصوص چگونگي مواجهه با پرونده هسته‌اي به برجام رسيده ايران شنيده شد. در حالي كه جمهوريخواهان در دو مجلس نمايندگان و سنا مخالفت صد درصدي خود با برجام را اعلام كردند اما در مناظره شامگاه چهارشنبه رويكرد هيچ دونفري از جمع جمهوريخواهان در مقابل ايران شبيه به هم نبود. توافق هسته‌اي با ايران اصلي‌ترين دستاورد باراك اوباما در حوزه سياست خارجي است و همين مساله بر حساسيت جمهوريخواهان به اين توافق افزوده است. با اينكه پيش‌بيني مي‌شد جمهوريخواهان رويكردهايي تقريبا مشابه اتخاذ كنند اما نكته تعجب‌آور اين مناظره چند دستگي ميان آنها در مواجهه با مهم‌ترين پرونده سياست خارجي امريكا و نخستين توافق با ايران در چهار دهه گذشته بود.
در راند نخست اين مناظره كه ١٥ كانديداي جمهوريخواه حضور داشتند، ٧ نامزد اعلام كردند كه به اين توافق پايان خواهند داد، دو نفر هم ارايه درخواست‌هايي از ايران را مطرح كردند كه عملا به معناي پايان يافتن توافق خواهد بود، سه نفر اعلام كردند كه به اين توافق ادامه خواهند داد. يك نفر از كنگره خواست تا زماني كه فرصت دارد مانع از توافق شود و دو نفر هم به شكل مستقيم نحوه برخورد خود با برجام را مشخص نكردند. در راند دوم كه ١١ كانديداي پيشتاز به شكل مناظره گونه با هم وارد بحث شدند بگومگوهاي تند و با كنايه‌اي به خصوص ميان سناتور تد كروز و ساير كانديداها به راه افتاد. در دور دوم از ميان ١١ نامزد حاضر ١٠ نفر رويكرد احتمالي خود در برابر توافق ايران را اعلام كردند و تنها بن كارسون، رييس بخش جراحي مغز و اعصاب اطفال بيمارستان جانز هاپكينز نحوه مواجهه با اين توافق را
مشخص نكرد.
توافق هسته‌اي با ايران و تعهد امريكا به اتحاد با رژيم اسراييل بيشترين واژه‌هايي بودند كه در حوزه سياست خارجي در مناظره شامگاه چهارشنبه ميان ١١ نامزد جمهوريخواه رد و بدل شدند. به گزارش آن پي آر، ايران و اسراييل ٣٢ بار توسط كانديداها تكرار شدند. با توجه به مخالفت جمهوريخواهان با توافق هسته‌اي انجام شده ميان ايران و ١+٥ چندان جاي تعجب نبود كه نام ايران ٢٥ بار به گوش رسيد. نام اسراييل نيز ١٢ بار توسط نامزدهاي جمهوريخواه برده شد. بر اساس گزارش ان‌پي‌آر، سناتو راند پال بيش از ساير حاضران در اين مناظره نام اسراييل را بر زبان راند. در اين مناظره نام ايران ٤ برابر نام چين به زبان آورده شد. كريستي، كروز، روبيو و هاكبي چهار نامزدي بودند كه در سخنان خود به اسراييل هم اشاره كردند. سناتور تد كروز اعلام كرد در صورت راهيابي به كاخ سفيد يكي از ابتدايي‌ترين اقدام‌هاي وي انتقال سفارتخانه امريكا در اسراييل (سرزمين‌هاي اشغالي) از تل‌آويو به بيت‌المقدس خواهد بود.
مرداني كه همه با برجام مخالف بودند
تندروهايي چون سناتور تد كروز مي‌گويند كه در صورت راهيابي به كاخ سفيد در همان نخستين روز فعاليت توافق هسته‌اي را كه فاجعه‌آميز مي‌دانند پاره و تكه‌تكه خواهند كرد.
اما چهره‌هاي موجه‌تري چون جب بوش، برادر رييس‌جمهور پيشين امريكا -جورج بوش- مي‌گويد كه پاره كردن توافقي كه امضاي نه تنها امريكا كه چند كشور هم پيمان امريكا نيز آن را امضا كرده‌اند به جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي (ادعاي غربي‌ها) منتهي نخواهد شد. جب بوش كه تا سال ٢٠٠٧ فرماندار فلوريدا بوده است در اين مناظره تاكيد كرد كه نابود كردن يك توافقنامه يك راهبرد نيست. وي در ادامه افزود: راهبرد امريكا را براي مقابله با ايران تقويت و در اين راستا تعهدات امريكا را در قبال اسراييل افزايش خواهم داد. دولت باراك اوباما به دولت متحد ما در اسراييل آسيب زده است. بر همين اساس ما بايد اطمينان حاصل كنيم كه اسراييل به اندازه كافي تسليحات پيشرفته در اختيار دارد و بايد به ايران پيام دهيم كه ما پشتيبان اسراييل هستيم. اگر ما اين كار را انجام دهيم در آن صورت اقدام خوبي براي بازدارندگي ايران
انجام داده‌ايم.
جان كيسيك، نامزد جمهوريخواه ديگري كه از سال ٢٠١١ تا به امروز به عنوان شصت و نهمين فرماندار ايالت اوهايو مشغول به كار است موضعي نه به تندي كروز و نه به محافظه‌كاري جب بوش دارد و مي‌گويد: اگر ايراني‌ها تقلب كنند، دوباره تحريم‌ها را به‌شدت اعمال خواهيم كرد. اگر آنها به حماس يا حزب‌الله كمك كنند، دوباره تحريم‌ها را اعمال مي‌كنيم. اگر هم دريابيم كه آنها احتمالا سرگرم توليد سلاح هسته‌اي هستند، آن گاه گزينه نظامي روي ميز خواهد بود. ما اگر با تمدن غرب و دوستان‌مان در اروپا همكاري داشته باشيم قوي‌تر خواهيم بود و گمان نكنم سياست درستي باشد كه اين كار را به تنهايي بر عهده بگيريم. در صورتي كه ايران از برجام تخلف كرد و متحدان ما در اروپا با ما همراه نشدند ما تحريم‌ها را بازخواهيم گرداند. در صورتي كه متوجه شويم كه ايران به دستيابي به بمب اتمي نزديك شده است و ما اطلاعات در اين خصوص داشته باشيم در صورتي كه در انتخابات برنده شوم به عنوان فرمانده كل نيروهاي مسلح امريكا، هر اقدامي كه از دست من بربيايد براي جلوگيري از دستيابي ايران به بمب اتمي انجام خواهم داد.
سناتور رند پال از ايالت كنتاكي نيز موضعي محافظه‌كارانه در پيش گرفته و خطاب به هم‌حزبي‌هاي تندرو خود گفت: آيا بايد فورا توافق را پاره كنيم؟ اين مضحك است، نمي‌خواهيد بدانيد آيا ايراني‌ها به توافق عمل مي‌كردند يا خير ؟ ابطال توافق هسته‌اي با ايران كاملا غيرمنطقي و غيرقابل قبول خواهد بود اما امريكا بايد به مذاكرات با ايران ادامه دهد.
مايك هاكبي، فرماندار سابق آركانزاس، اسكات واكر چهل و پنجمين فرماندار ويسكانسين و كارلي فيورينا مدير عامل اجرايي هيولت پاكارد هم موضعي كم و بيش شبيه به سناتور تد كروز را اتخاذ كردند و تاكيد داشتند كه با توافق هسته‌اي به دست آمده با ايران برخورد خواهند كرد.
كارلي فيورينا كه تنها خانم حاضر در مناظره شامگاه چهارشنبه بود از راهبردي جديد در مقابله با ايران در صورت راهيابي به كاخ سفيد سخن گفت. به گفته وي دو تماس تلفني در همان نخستين روز حضور وي در كاخ سفيد مي‌تواند جرقه‌هاي اين دو راهبرد را بزند: ابتدا با بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير (رژيم) اسراييل تماس تلفني برقرار خواهم كرد و به وي درباره حمايت‌هاي امريكا اطمينان خاطر خواهم داد. بعد از تماس تلفني با نتانياهو، با مقامات ايران تماس تلفني برقرار خواهم كرد.
سناتور ماركو روبيو، نماينده جمهوريخواه ايالت فلوريدا و از اعضاي كميته روابط خارجي سنا كه در مواجهه با جان كري، وزير امور خارجه ايالات متحده و ارنست مونيز، وزير انرژي اين كشور انتقادهاي بي‌حد و حصري را از برجام مطرح كرده بود در مناظره شامگاه چهارشنبه اندكي بيش از گذشته جانب احتياط را رعايت كرده و مانند قبل وعده نداد كه در صورت پيروزي در انتخابات رياست‌جمهوري توافق هسته‌اي با ايران را باطل خواهد كرد. با اينهمه وي تاكيد كرد كه مطمئن است ايران از اين توافق تبعيت نخواهد كرد. روبيو در بخش‌هايي از سخنانش گفت: اوباما احترام دولتمردان ايران را بيش از دولتمردان متحد امريكا يعني اسراييل نگاه داشته است.
دونالد ترامپ، سرمايه‌دار معروف و رييس هيات مديره سازمان ترامپ كه يكي از بخت‌هاي اول نامزدي جمهوريخواهان براي انتخابات سال ٢٠١٦ است در اين خصوص گفت: بر اساس تجربه‌اي كه در بخش خصوصي دارم، فكر مي‌كنم پاره كردن يك قرارداد اغلب كار سختي است اما اعتقاد دارم كه مذاكرات درباره اين تفاهم «كافي نبودند» و رييس‌جمهور جديد امريكا بايد به طريقي اين كشور را از تعهداتش در برابر ايران رهايي ببخشد. كريس كريستي، پنجاه و پنجمين فرماندار نيوجرسي از ٢٠١٠ تاكنون در پاسخ به پرسشي در خصوص نحوه برخورد با برجام گفت: من با كشوري كه شعار مرگ بر امريكا و مرگ بر اسراييل سر مي‌دهد، وارد هيچ گونه توافقي نمي‌شوم. ما در حالي با آنها توافق كرده‌ايم كه چند امريكايي در زندان‌هاي ايران هستند. مايك هاكبي، فرماندار سابق آركانزاس در ميان ديگر نامزدها نزديك‌ترين نگاه را به سناتور كروز داشت. وي در اين خصوص گفت: اين توافق اسراييل را تهديد مي‌كند. ايراني‌ها ابتدايي‌ترين اصول تمدن غربي را تهديد مي‌كنند. اوباما به اين توافق ارزش فوق‌العاده‌اي بخشيده است اما ايراني‌ها با آن مانند يك دستمال كاغذي رفتار خواهند كرد. ما بايد مشخص كنيم كه رييس‌جمهور بعدي امريكا هركدام از ما ١١ نفر كه باشد به اين توافق وقعي نخواهد نهاد و آن را از ميان برخواهد داشت.
وجه مشترك اظهارات كروز و هاكبي اشاره به دستيابي ايران به اموال بلوكه‌شده‌اش پس از اجرايي شدن برجام بود. هردو اين نامزدها ادعا كردند كه ايران در سايه برجام مي‌تواند به ١٠٠ ميليارد دلار دسترسي پيدا كند. كروز در اين خصوص گفت: «اين توافق ١٠٠ ميليارد دلار را راهي ايران مي‌كند. با اين توافق اوباما اصلي‌ترين حامي ايران خواهد شد.» كروز در ادامه سخنان خود با تكرار ادعاهاي پيشين مطرح كرد كه ايران از اين رقم براي حمايت از آنچه وي جريان‌هاي افراط‌گراي تروريست خواند، استفاده خواهد كرد. اين ادعا در حالي از سوي كروز اعلام شد كه وزارت خزانه‌داري امريكا پيش از اين رقم اموال آزادشده ايران در سايه برجام را ٥٠ ميليارد دلار اعلام
كرده بود.
كروز در بخش‌هاي ديگري از سخنان خود باراك اوباماي دموكرات را به قانون‌شكني متهم كرد و گفت: اوباما دو توافقنامه جانبي با ايران را كه يكي از آنها ميان آژانس بين المللي انرژي اتمي و تهران امضا شده است در اختيار كنگره قرار نداد. اين ادعا در حالي از سوي كروز مطرح شده است كه مذاكره‌كنندگان امريكايي تاكيد دارند كه آن توافق ميان آژانس و ايران بوده و ربطي به مذاكرات دو ساله ايران و ١+٥ ندارد. اوباما تاكيد دارد كه اين توافق مانند توافق‌هاي ميان آژانس با ساير كشورها چون امريكا محرمانه است. مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند كه تا حد و حدودي از مفاد اين توافق آگاهي دارند و محورهاي آن را در جلسات محرمانه در اختيار قانونگذاران كنگره قرار داده‌اند.
سارا معصومي